Kamis, 27 Oktober 2016

Umpas di ulaon ni halak Batak

I PARSIAJAR HABATAKHON

UMPASA DOHOT MARHATA DITINGKI ULAON NASOMAL DIHALAK BATAK

Tingki Pesta Tardidi Dakdanak

Dangka ni bulu godang pinangaitaithon

Sai simbur magodang ma ibana mamboan goarna i, tongka tu panahitnahiton

Habang ambaroba diatas ni Sibuntuon

Sai na burju ma ibana marroha, jala jolma sitiruon

Dolok ni Janjimauli hatubuan ni simarhorahora

Goar na uli ma goarna i, donganna gabe jala mamora

Sahat sahat ni solu sahat ma di rondang ni bulan

Leleng ma ibana mangolu mangusung goarna i diringiring Tuhan

Tu hamu natorasna on ma dohonon nami

Tutu ma tambinsu di toru ni pinasa

Sai martinodohon dope dakdanak na tardidi on angka anak na bisuk dohot angka boru na ulibasa

Horbo ni sibuluan manjampal di balian

Sai dapot ma di hamu angka na niluluan jala sai tiur nang pansarian

Sahat sahat ni solu sahat ma tu bontean

Sahat ma hamu leleng mangolu jala sahat tu panggabean

idohonon molo dohot iba mangadopi natua tua na manjalo sipanganon sian angka anakkonna

Andor halumpang ma togutogu ni lombu dohot togutogu ni horbo laho tu Lapogambiri

Sai saur ma hamu leleng mangolu paihutihut pahompu sahat tu na marnono dohot marnini

Tinpu bulung ni sabi nibutbut pinaspashon

I dope na tarpatupa hami ba i ma jolo tahalashon

Hata sian undangan tu natuatua i:

Polta bulan i Ama ni Manggule: Ro nuaeng angka pomparanmu mamboan sipanganon ba dohot hami mauliate

Tubu ma singkoru di dolok ni Simamora

Sai torop ma anak dohot boru na basa jala sisubut roha

Tubu dingindingin jonok tu simartolu

Horas ma tondi madingin pir tondi matogu

Sai ro ma nipi na uli sai leleng hamu mangolu

Haliangan ni nono dohot nini raphon anak dohot boru

Hata ni undangan tu ianakkon na mamboan sipanganon :

Binolus Purbatua laho tu Parsingkaman

Naburju marnatuatua ingkon sai dapotan pandaraman

Laho pe ibana mangula sai na dao ma parmaraan

Sai dapotsa na niluluan sai jumpang na jinalahan

Taringot di sipanganon na binoanmuna tu natuatua i :

Disi do gandina, disi do nang gandona

Disi do daina disi do nang tabona

Sirsir ansimna jala hona dohot asomna

Asa dohonon nami ma :

Bagot na marhalto ma di ladang ni Panggabean

Horas ma hami na manganhon, lam martamba sinadongan di hamu na mangalean

Ia siula tano do hamu ba on ma dohononnami :

Binanga ni Sihombing binongkak ni Purbatua

Tu sanggar ma amporik tu lombang ma satua

Sai sinur ma pinahan gabe na niula

Molo partigatiga do hamu ba on ma dohonon namu :

Tinampul bulung bira bahen saong laho tu ladang

Sai mangomo ma hamu sian tigatiga ba sai maruntung ma sian dagang

Molo tung sipata rugi hamu ba sai dapot nian nidok ni umpasa :

Soban rantingranting soban ni Sijamapolang

Ba molo rugi hamu sian antinganting, ba sai mangomo ma sian golang

Molo pegawai do hamu ba on ma dohonon nami :

Tinapu bulung salaon dongan ni bulung si tulan

Ba sai naek pangkat ma hamu ganup taon, sai tamba gaji tiap bulan

Molo adong di hamu na so hot ripe dope on ma dohonon nami:

Parik ni Lubutua hatubuan ni bulu duri

Na burju marnatuatua sai ingkon dapotan rongkap na uli

Baangkup ni i :

Molo adong disi hulingkuling sai adong ma disi holiholi

Molo adong disi na so muli sai adong do rongkap ni i naso mangoli

Sahatsahat ni solu ma sahat di rondang ni bulan

Sai leleng ma hamu mangolu jala sai dipasupasu Tuhan

LABELS: PASU PASU, UMPASA

Hata Umpasa Mangampu pasupasu sian hulahula

Hata Umpasa Mangampu pasupasu sian hulahula

Doding ni doding, doding ni Mandalasana

Angka paspasumuna i sai unang ma muba unang sesa

Naung sampulu sada ma jumadi sampulu tolu

Angka paspasumuna i sai anggiat ma padenggan ngolungolu

Naung sampulu pitu jumadi sampulu ualu

Angka pasupasumuna i sai hot mai di tonga ni jabu

Topi ni Aek Puli dalan tu huta Tongatonga

Sai sahat ma pasupasumuna i, unang muba unang longa

Songgop sirubaruba tu dangka ni hapadan

Angka paspasumuna i sai dijangkon tondi dohot badan

Mardangka jabijabi marbulung ia situlan

Angka pasupasumuna i sai sude ma i dipasaut Tuhan

Bulung ni team ma tu bulung ni situlan

Ba molo tarbahen sai topot hamu hami ganup bulan

Ba molo so boi bulung situlan ba pinomat bulung salaon

Ba molo so boi ganup bulan pinomat tolu hali sataon

HATA PODA TU HELA DOHOT BORUNA

Umpasa Batak hata poda dohot pasupasu sian parboru tu hela dohot boruna

Parasaran ni misang tombak ni Panggabean

Sai masiaminaminan ma hamu songon lampak ni pisang

Sai marsintungkultungkolan songon suhat di robean

Aek sihoruhoru di toru ni dolok Martimbang

Rap manimbung ma hamu ia tu toru, rap mangangkat ia tu ginjang

Napuran ni Lumbanjulu tu gambir ni Pahae

Rap Mangalangka ma hamu ia tu julu

Rap mangambe ia tu jae

Tu ho Boru hasian dohononhu ma:

Molo ogung na mabola, pintor dipaboa do luhana

Molo parumaen na marroha pintor dibuat do roha simatuana

Sibigo ambaroba rara hulinghulingna

Gabe uli do parrupa na roam asal ma lambok pangkulingna

Angka Umpasa Pasupasu :

Tubu ma singkoru di lambung ni tandiang

Sai tibu ma hamu marurat tu toru jala tibu marbulung tu ginjang

Na hinunti hirang marisi gadong sipapua

Badanmuna ma na so sirang sahat tu na saurmatua

Tinampul bulung salak laos hona bulung singkoru

Sai tibu ma hamu paabingabing anak jala tibu mangompa boru

Horbo ni sibuluan manjampal di balian

Sai manumpak ma di hamu Tuhan, Sai tiur nang pansarian

ni dongan sahuta sibagi olopolop

Balintang ma pagabe tumandalhon sitadoan

Saut ma angka ianangkonta i gabe ai nungnga saut hita masipaolooloan

Aek Sihurukhuruk tu silanlan aek Toba

Ndang adong be na marungutungut, nungnga sude hita marlas ni roha

Bintang na rumiris tu ombun na sumorop, toho di rondang ni bulan

Anak pe antong di nasida sai riris, boru pe torop, angka sioloi Tuhan

Simbora gukguk rarak diatas amak

Mamora ma hita huhut, torop ma boru dohot anak

ditingki na marunjuk sude do angka umpasa na di namarhata sinamot boi dohonon alai angka on tambana

Tulang ni helaBulung na martampuk, bulung ni si marlasuna

Nungnga hajalo jambar tintin marangkup, dohonon ma hata pasupasuna

Hot pe jabu i sai tong do i margulanggulang

Tung sian dia pe mangalap boru bere i, sai hot do i boru ni tulang

Sai tong do i lubang nang pe dihungkupi rere

Sai hot doi boru ni tulang manang na boru ni ise pe dialap bere

Laklak ma diginjang pintu singkoru ginolomgolom

Sai maranak ma nasida sampulu pitu, marboru sampulu onom

Urat ni nangka ma tu urat ni hotang

Tu dia pe nasida mangalanka ba sai disi ma nasida dapotan

tong do adong, songonon ma akka umpasa batak na lao marsirang :

Pidong sitapitapi, habang diatas hauma

Horas ma hamu na hupaborhat hami

Horas hami na tininggalhonmuna

Dolok ni Panampahan, tondongkon ni Tarabunga

Sai horas ma hamu dipardalanan songoni dung sahat tu inganan muna

Tombak ni Sipinggan di dolok ni Sitapongan

Di dia pe hita tinggal, sai tong ma hita masihaholongan

Eme sitambatua parlinggoman ni siborok

Amanta Debata do silehon tua, sai luhutna ma hita diparorot

Mangerbang bungabunga, ditiur ni mata ni ari

Selamat jalan ma dihamuna, selamat tinggal ma di hami

Umpasa ditingki na marunjuk sude do angka umpasa na di namarhata sinamot boi dohonon alai angka on tambana

Tulang ni hela

Bulung na martampuk, bulung ni si marlasuna

Nungnga hajalo jambar tintin marangkup, dohonon ma hata pasupasuna

Hot pe jabu i sai tong do i margulanggulang

Tung sian dia pe mangalap boru bere i, sai hot do i boru ni tulang

Sai tong do i lubang nang pe dihungkupi rere

Sai hot doi boru ni tulang manang na boru ni ise pe dialap bere

Laklak ma diginjang pintu singkoru ginolomgolom

Sai maranak ma nasida sampulu pitu, marboru sampulu onom

Urat ni nangka ma tu urat ni hotang

Tu dia pe nasida mangalanka ba sai disi ma nasida dapotan

Angka Umpasa di na marhata sinamot Bag 4

Angka Umpasa di na marhata sinamot

Umpasa Sian Dongan sahuta

Sambilma tartondong dapotan ampapaluan

Asa denggan martondong unang masipamaluan

Lubuk Siguragura denggan do panjalaan

Molo mangido hulahula, olat ni na tarbahen ba tinambaan

Sinuan bulu sibahen na las

Sinuan partuturan sibahen na horas

Dolok ni pangaloan hatubuan ni hau toras

Na masipaolooloan do mambahen gabe jala horas

Marasar ma binsusur di ramba di robean

Asa denggan martutur, naeng ma masipaunean

Tuat siputi nangkok sideak

Ia naumuli, i ma tapareak

UMPASA DINAMARHATA SINAMOT

Paranak

Madekdek ansoit tongon tu tarumbara

Unang dok hamu hami parholit, silehonon do soada

Niluluan tandok hape dapot parindahanan

Tolap pamangan do nian mandok, alai ndang tuk jamaon ni tangan

Sai tu ginjang ninna porda, sai tu toru do pambarbaran

Sai naeng mamora do nian dipangido roha

Hape sai hapogoson do dilehon sibaran

Tubu antaladan jonok tutadatada

Hansit do rajanami tangan mandanghurhon na so ada

Tombak sulu sulu parasaran ni haluang

Hula hula nabasa do hamu na so mohop mida uang

Parboru

Songgop siruba ruba tu dangka ni ansoit

Ai anggo tu hula hula ndang boi iba mangholit

Tombak di dolok dolok hatubuan ni suga suga

Na mandanggurhon tu dolok do na mangalehon tu hula hula

Nidurung situma laos dapot pora pora

Molo buas iba tu hula hula, na pogos hian iba ingkon gabe mamora

Tubu hau toras di dolok ni Sitapongan

Ingkon gabe do hita jala horas molo masipaolo oloan

Duru duru ni huta panuanan ni salaon

Pnagidoan ni hula hula, dao do i juaon

Angka Umpasa di na marhata sinamot Bag 2

Paranak

Pitu lilinami paualu jugianami

Na uli do nipinami ai di jangkon borumuna do anak nami

Sapala na mardalani unang ma olat ni Sigalangan

Sapala naung mangoloi borumuna unang ma diparalangalangan

Sai jalo hamu ma anak nami dongan ni borumuna sapanganan

Inganan masibulu dolok ni sitapongan

Baranai pe hami manjumpai hamu ndada ala godang ni sinadongan

Barita ni lampedang, mardangka bulung bira

Barita ni burjumu marboru, tarbege do ro didia

Amporik marlipik onggang marhabang

Gabe do parboli na otik gabe do nang parboli na godang

Aek godang do aek laut

Dos ni roha do sibahen na saut

Balintang ma pagabe tumundalhon sitadoan

Arinta ma gabe molo masipaolo oloan

Parboru

Pat ni gaja ma tu pat ni roha

Pahompu ni raja do hamu jala anak ni na mora

Tubu bagot di robean, tubu palia dilambung huta

Tarbarita do ompumu parompon sisegean jala parpinahan pitu rura

Barita ni lampedang mardangka bulung bira

Barita ni hamoraon muna tarbege do ro didia

Pitu do nang lilinami, paualu ugianami

Na uli do nang nipinami, ai gohanmuna ma nuaeng hajutnami

Angka Umpasa di na marhata sinamot 

Angka Umpasa di na marhata sinamot

Parboru Panise

Sai jolo dinangnang do asa dinungnung

Sai jolo pinangan do asa sinungkun

Burukburuk ni durung, parasaran ni sioto

Bangkona do manungkun, molo so binoto

Danggur ma danggur barat toho tu duhut duhut ditoru ni singkoru

Nungnga bosur hami mangan indahan na las sagat marlompan juhut

ba hatana paboa hamu ma raja ni boru

Sande sige tu bungkulan ni sopo

Bangkona do manise molo so binoto

Dia ma nuaeng langkatna, dia unokna

Dia ma nuaeng hatana, dia nidokna

Paranak

Godang sibutong butong, otik sipir ni tondi

Tung so sadia pe na hupatupa hami, sai pamurnas ma i tu pamatang saudara to bohi

Habang pidong halohalo, didongani sitapitapi

Las ma rohamu manjalo, i dope na tarpatupa hami

Sititi ma sigompa, golang golang pangarahutna

Tung otik pe na hupatupa hami sai godang ma pisanuna

Bulung ni dapdap langkop

Ba idope na adong, ba i ma taparhajop

Parboru

Bagot na marhalto ma na tubu di robean

Horas ma hami na manganthon sai martamba sinadongan di hamu na mangalean

Tubu simarhorahora ditopi ni tapian

Sai ro ma tu hami silas ni roha tiur nang pansarian

Bona ni aek puli di dolok sitapongan

Sai tubu ma dihamu angka na uli, jala sai dor ma nang pangomoan

Inganan ni puli di hauma salenggam

Sai marangkup do na uli mardongan do na denggan

Ranting ni bulu duri jait masijaotan

Angkup ni hata na uli dia ma sitaringotan

Di Tingki Tingkir Tangga

Tubu ma singkoru ditoru ni tandiang

Asa denggan ma martondong ingkon masitopottan do songan pidong ilang

Lam denggan ma ngolungolu jala mokmohan na marniang

Sinuan lata ni sabi di ladang ni Sitapongan

Doshon sataon do sadari molo so niida na hinaholongan

Tubu hau ingol di tombak ni Simalungun

Ala hami nunga masihol, ba ro hami marubat lungun

Naeng huhut berengonnami:

Sitolmok do i ulaning, manang na pusuk ni tandiang

Mokmok do hela dohot borunami, manang na naung marniang

Ala nunga las rohanami:

Inggiringgir do hape parasaran ni satua

Tung hipas do nasida hape, jala soada marhua

sidohonon di tingki na mangulosi penganten

Opatopat do i sasitel asa lengkap i ma na sumintahon

Asa Hot Parsaripeon i

Diginjang do arirang, di toru pangonggoman

Badan muna ma na so ra sirang, tondimuna sai masigomgoman

Giringgiring ma tu gostagosta, tu boras ni singkoru

Sai tibu ma hamu mangiringiring, tibu mangompa angka anak dohot boru

Rimbur ni pangkat ma tu rimbur ni hotang

Tung aha pe dijama hamu, sai i ma parohon pamasamotan

Sahat sahat ni solu sahat ma tu bontean

Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat tu panggabean

Asa Gabe

Mandurung di Aek Natolu manjala di Siguragura

Rap leleng ma hamu mangolu, sahat tu na saur matua

Laklak diginjang pintu, singkoru ginolomgoloman

Maranak ma hamu sampulu pitu marboru sampulu onom

Hotang hotari tu hotang simarhorahora

Sai gogo ma hamu mansari, jala tibu ma hamu mamora

Sahatsahat ni solu sahat ma tu Labuan

Sahat ma hamu leleng mangolu sai diiringiring Tuhan

Asa Sahat sintasinta i

Napuran ni Parsoburan tu gambir ni Sitapongan

Tangkas ma hamu sai sauduran jala sai masihaholongan

Tubu ma tambinsu di toru ni pinasa

Sai tubu ma dihamu angka anak na bisuk, dohot angka boru na ulibasa

Andor has tu andor his tu andor simartolu

Sai rap horas ma hamu rap torkis, jala sai dapot ngolungolu

Sahat sahat ni solu sahat ma tu Labuan

Sahat ma hamu leleng mangolu, sai diiringiring Tuhan

Asa Denggan Pansarian

Talip pintu tolu, ihot ni ogung oloan

Rap leleng ma hamu mangolu jala sai satahi saoloan

Binsar mata ni ari poltak mata ni bulan

Sai tubu ma dihamu angka boru na malo mancari dohot anak na gabe raja panungkunan

Bona ni aek Puli di dolok Sitapongan

Sai roma tu hamu angka na uli jala sai dor nang pansamotan

Sahat sahat ni solu, sahat dirondang ni bulan

Rap sahat ma hamu leleng mangolu jala rap sioloi Tuhan

Umpasa Batak Tingki Mangapuli

Jotjot do tadok : Tua na so taraithon, Soro ni ari na so tarhaishon

Alai dumenggan do dohonon umpasa on :

Ramba ni Sipoholon marduhutduhut sitata

Las ni roha dohot sitaonon sude do i sian Amanta Debata

Asa :

Hau ni Gunungtua, dangkana madaguldagul

Tibu ma dilehon Tuhanta dihamu tua, jala tibu hamu diapulapul

Poltak bulan tula, binsar ia mata ni ari

Tibu ma ro tu hamu soritua, singkat ni sori ni ari

Angkup ni i :

Hotang binebebebe, hotang pinilospulos

Unang iba mandele, ai godang do tudostudos

Tamba muse :

Hotang benebebebe, hotang ni Siringkiron

Unang iba mandele, ai godang dope sihirimon

On pe :

Dolok ni Simalungun ma tu dolok ni simamora

Sai salpu ma angka na lungun, hatop ma ro silas ni roha

Showing posts with label Mamongoti Jabu. Show all posts

Angka umpasa tu na mamongoti jabu

Angka umpasa tu na mamongoti/mamasuki jabu

Mardangka bulung bira, martampuk bulung labu

Mauliate ma di Tuhanta ai nungnga tipak hamu marjabu

Tubu ma simarlasuna, lata ni tobu di holangholangna

Sai hot ma jabunta on di batuna jala togu di hajongjonganna

Tubu ma tandiang di topi aek Sibarabara

Sai gok ma jolma diginjang, gok pinahan ma tombara

(Alai ala so martombara be jabu nuaeng, on nama dohonon)

Marmutik ma tabutabu dompak mata ni ari

Gok ma jolma di jabu jala gok ma uang di lamari

Panggu do panggisgis, pangko ni bagot bahen hauna

Jabunta on ma na so ra tiris, huhut na togu di batuna

Tubu ma salaon di topi ambar Sihoruhoru

Jabu na uli ma jabuntaon, hatubuan ni anak dohot boru

Duru ni hauma panuanan ni sanggesangge

Sahat ma hamu saurmatua mangingani jabunta on huhut horas jala gabe

Andor ras ma tu andor ris tu andor ni Purbatua

Sai horas ma hamu sai torkis mangingani jabunta on, gabe jala saurmatua

Angka Umpama

Tongka do mulak tata naung masak, mulak marimbulu naung tinutungan

Tu duru ma hata mabuk, tu tonga hata umum

Ndang adong amporik na so siallang eme

Ingkon sada do songon dai ni aek, unang mardua songon dai ni tuak

Di ginjang bulung botik binoto paetna, buni parsisiraan binoto ansimna

Unang songon ulubalang so mida musu

Diorong asu do na so ompuna, paniseon do halak di na so padanna

Ndang piga halak sigandai sidabuan, alai godang sigandai hata

Piltik ni hasapi do tabo tu pinggol, anggo piltik ni hata sogo do begeon

Hata paduadua suminta parsalisian, hata patolutolu suminta parrosuan

Ganjang pe nidungdung ni tangan, ganjangan dope nidungdung ni roha

Molo iba maniop matana halakan maniop suhulna, aganan ma pinalua

Santau aek nuaeng, duaan tahu aek marsogot, na santahu i do pareahan

Ingkon martangga martordingan do songon paranak ni balatuk

Sai martanda ma songon adian, marhinambar songon dolok

Ingkon maratur do dohonon angka umpasa i

Molo torop do angka umpasa nanaeng dohonon, ingkon jagaon do asa maratur parjojor ni angka umpasa i hinatahon.

Unang rupani pinungka mandok umpasa :

Andor hadumpang togutogu ni lombu

Sai sarimatua ma hamu sahat tu na mangiringngiring pahompu

Dung i niudut dohot umpasa :

Giringgiring gostagosta

Sai tibu ma hamu mangiringngiring jala mangompa ompa

Ndang denggan be parjojorna molo songon i nidok.

Tarsongon na ditoru on ma binahen parjojor ni angka umpasa i tu na baru marbagus:

Umpasa asa togu parsaripeon nasida

Bagot na mararirang ditoruna panggongonan Badanmuna ma na so ra sirang, tondimuna masigomgoman

Umpasa hagabeon

Bintang ma na rumiris tu ombun na sumorop Anak pe dihamu sai riris, boru pe antong torop

Umpasa asa maradong

Urat ni nangka ma tu urat ni hotang Ba tudia pe hamu mangalangka, ba sai disi ma hamu dapotan pansamotan

Umpasa asa sai didongani Tuhanta nasida

Eme sitambatua parlinggoman ni siborok Dilehon Tuhanta ma dihamu tua, jala sai hot ma hamu diparorot

Umpasa panutup

Sahatsahat ni solu sahat ma tu bontean Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat tu parhorasan dohot tu panggabean

Taringot tu na mandok umpasa

Molo naeng mandok umpasa iba sai jumolo ma nidok:”Sai dilehon Tuhanta Pardenggan basa i ma dihamu songon na nidok ni umpasa on”.

Ise do na patut mandok umpasa pasupasu?

Somalna najolo holan hulahula do sidok angka umpasa pasu-pasu tu parboruonna, natoras tu ianakonna, haha tu angka anggina, jadi ndang boi boru mandok umpasa pasupasu tu hulahula na. Alai molo porlu boi do, asal majolo dilapik hata na jala didok:”Santabi di hulahula nami, ndada na naeng ma masumasu hami rajanami, ia hudok pe angka umpasa annon, songon tamiang pangidoan nami do i tu Amanta Debata”. Dung i boi ma dohononna angka umpasa i.

Alai ndada pola lapihon hata ianggo di tingki na mandok angka umpasa na mardomu tu na mangampu do, rupani :

Turtu ma ninna anduhur, tio ninna lote

Angka pasupasumuna i sai unang muba unang mose

Taringot tu raja parhata

Disude adat na balga (marhata sinamot, marunjuk, mangadathon/mangadati, mangompoi jabu, mamestahon tambak ni ompu dohot angka na asing dope), sai jolo dibahen protokol ni hasuhutan do rapot na jempek dohot dongan sabutuhana laho manotophon ise sian nasida na gabe parhata, tarsongon on ma pangkataion disi:

Protokol ni hasuhutan mamungka

Hamu angka hahadoli dohot angidolinami, ia hita pomparan ni Ompu …….. nungnga tahasomalhon, molo masa di hami pomparan ni Ompunta Paitonga ulaon songon na taadopi sadari on, ba hamu ma hahadoli manang anggi doli ma na gabe raja Parhata. Nuaeng pe, ba mardos ni tahi ma hamu hahadoli dohot anggidoli nami manang na ise bahenonmuna na gabe raja parhata sian hamu. Botima

Alus sian hahadoli : ido tutu anggidoli, toho do na nidokmi. Jadi ala hami do na baruon gabe raja Parhata di ulaonmuna parpudi, ba ianggo sadari on sian anggidolinta ma na gabe raja Parhata. Botima

Hata sian anggi doli:Tutu do i, hahadoli na nidokmuna i, ba hami pe antong ndada manjua disi, rade do hami na gabe raja Parhata. (dung i di dompakhon ma tu angka donganna saompu jala didok) Nungnga sude huta mambege hata i. Jadi nuaeng, ba ise ma sian hita na gabe parhata?

NB: Sai tar na ummalo marhata ma dipillit nasida gabe raja parhata

Molo sidua hasuhuton do ulaon i, songon di pesta unjuk rupani, ba duansa ma hasuhuton i (parboru dohot paranak) masibahen rapot naa be songon na di ginjang i, laho manotophon raja parhatana be

Ingkon maratur do dohonon angka umpasa i

Molo torop do angka umpasa nanaeng dohonon, ingkon jagaon do asa maratur parjojor ni angka umpasa i hinatahon.

Unang rupani pinungka mandok umpasa :

Andor hadumpang togutogu ni lombu

Sai sarimatua ma hamu sahat tu na mangiringngiring pahompu

Dung i niudut dohot umpasa :

Giringgiring gostagosta

Sai tibu ma hamu mangiringngiring jala mangompa ompa

Ndang denggan be parjojorna molo songon i nidok.

Tarsongon na ditoru on ma binahen parjojor ni angka umpasa i tu na baru marbagus:

Umpasa asa togu parsaripeon nasida

Bagot na mararirang ditoruna panggongonan Badanmuna ma na so ra sirang, tondimuna masigomgoman

Umpasa hagabeon

Bintang ma na rumiris tu ombun na sumorop Anak pe dihamu sai riris, boru pe antong torop

Umpasa asa maradong

Urat ni nangka ma tu urat ni hotang Ba tudia pe hamu mangalangka, ba sai disi ma hamu dapotan pansamotan

Umpasa asa sai didongani Tuhanta nasida

Eme sitambatua parlinggoman ni siborok Dilehon Tuhanta ma dihamu tua, jala sai hot ma hamu diparorot

Umpasa panutup

Sahatsahat ni solu sahat ma tu bontean Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat tu parhorasan dohot tu panggabean

Taringot tu na mandok umpasa

Molo naeng mandok umpasa iba sai jumolo ma nidok:”Sai dilehon Tuhanta Pardenggan basa i ma dihamu songon na nidok ni umpasa on”.

Ise do na patut mandok umpasa pasupasu?

Somalna najolo holan hulahula do sidok angka umpasa pasu-pasu tu parboruonna, natoras tu ianakonna, haha tu angka anggina, jadi ndang boi boru mandok umpasa pasupasu tu hulahula na. Alai molo porlu boi do, asal majolo dilapik hata na jala didok:”Santabi di hulahula nami, ndada na naeng ma masumasu hami rajanami, ia hudok pe angka umpasa annon, songon tamiang pangidoan nami do i tu Amanta Debata”. Dung i boi ma dohononna angka umpasa i.

Alai ndada pola lapihon hata ianggo di tingki na mandok angka umpasa na mardomu tu na mangampu do, rupani :

Turtu ma ninna anduhur, tio ninna lote

Angka pasupasumuna i sai unang muba unang mose

Taringot tu raja parhata

Disude adat na balga (marhata sinamot, marunjuk, mangadathon/mangadati, mangompoi jabu, mamestahon tambak ni ompu dohot angka na asing dope), sai jolo dibahen protokol ni hasuhutan do rapot na jempek dohot dongan sabutuhana laho manotophon ise sian nasida na gabe parhata, tarsongon on ma pangkataion disi:

Protokol ni hasuhutan mamungka

Hamu angka hahadoli dohot angidolinami, ia hita pomparan ni Ompu …….. nungnga tahasomalhon, molo masa di hami pomparan ni Ompunta Paitonga ulaon songon na taadopi sadari on, ba hamu ma hahadoli manang anggi doli ma na gabe raja Parhata. Nuaeng pe, ba mardos ni tahi ma hamu hahadoli dohot anggidoli nami manang na ise bahenonmuna na gabe raja parhata sian hamu. Botima

Alus sian hahadoli : ido tutu anggidoli, toho do na nidokmi. Jadi ala hami do na baruon gabe raja Parhata di ulaonmuna parpudi, ba ianggo sadari on sian anggidolinta ma na gabe raja Parhata. Botima

Hata sian anggi doli:Tutu do i, hahadoli na nidokmuna i, ba hami pe antong ndada manjua disi, rade do hami na gabe raja Parhata. (dung i di dompakhon ma tu angka donganna saompu jala didok) Nungnga sude huta mambege hata i. Jadi nuaeng, ba ise ma sian hita na gabe parhata?

NB: Sai tar na ummalo marhata ma dipillit nasida gabe raja parhata

Molo sidua hasuhuton do ulaon i, songon di pesta unjuk rupani, ba duansa ma hasuhuton i (parboru dohot paranak) masibahen rapot naa be songon na di ginjang i, laho manotophon raja parhatana be

Ruhut Ruhut Ni Pangkataion

Denggan ma pintor ditontuhon jala dipaboa parhata, asa adong tingkina parade sihataonna. Ai marguru tu haradeon do na gumodang manontuhon hadengganon ni pangkataion. Somalna parjambaran do mangkatai, sian dos ni roha.

Ganup ma mandok hata, naeng ma jongjong ibana di ingananna molo tar torop do na pungui (molo lobi di ginjang ni 30 halak). Jala naeng ma suarana torang, boi dibege sude natorop i.

Naeng ma rumang ni pangkataion i dibagasan tulus ni roha, kewajaran, dohot suasana kekeluargaan. Unang hakasaron muruk, mangkritik, humor na melukai dohot pametmethon sasahalak dohot na suman tusi.

Unang ma adong pangkatai na pagajangku, na mamangke tingki na palobihu. Mardomu tusi unang ma adong hata namulak-ulak, rarat jala manimbil.

Molo adong pandohan ni sasahalak na so tingkos, di patingkos ma i dohot manat dibagasan halambohon dohot kebijaksanaan.

Molo mamangke umpama, sungkup ma umpama i sada manang dua. Denggan ma umpama i didok songon aslina, unang di parhaneang.

Unang ma adong terjadi, na patut mangkatai manang na patut mandapot jambar hata ndang mangkatai. Tagonan do lobi sidok hata sian na hurang.

Molo kebetulan adong sahalak na terkemuka hadir dipunguan i, na terpandang kedudukanna di masyarakat, songon di hamaloon, kedudukan, pengalaman dohot na suman tusi, tama di igilon asa mangkatai nasida. Protokol ma na mamereng i.

Andorang so mautup manang paampuhon tu suhut, molo adong dope tingki, denggan do igilon, manang na adong dope sahalak manang dua halak nataronjar rohana laho mandok hata dope.

MANDOK HATA

Mandok hata dung sidung partumpolon di gareja

Marsogot Jumat 10 Juni 2011 pukul 15.00 WIb, naeng Martumpol ma anaknami MARULI PURBA  dohot oroanna TIURMA SUDE Br.HUTAURUK maringanan di HKBP …. (Putra kel…)

Songon na somal tontu dung sidung acara partumpolon pintor pasahaton ni pangula ni huria do partingkian tu hasuhuton paranak nang parboru laho mandok hata. Sian dos ni roha ni hami paranak ditingki tonggo saripe, marsogot mandok hata pinasahatma tu anggidoli ( A.Alex) bapatua ni si Maruli (ompu martinodohon). Tarsongon on ma hata na naeng sipasahaton ni nasida:

Tamada do hita mandok mauliate tu Amanta Debata Pardenggan Basa siala asi dohot holong ni roha na natongtong mangiringiring hita saluhutna sian angka ari naung salpu rodi tingki on tarlumobi ma i  sadarion mansai denggan jala une ulaon Partumpolon ni anak nami dohot oroanna ima na naeng parumaennami,  boru ni Hulahulanami Raja i RajaHutauruk. Tangkas do nangkin nunga di patumpolhon nasida di jolo ni huria ni Tuhanta  marhite naposona amang pandita.

Asa dohonon nami ma antong mauliate godang tu amang pandita …………………… suang songoni tu saluhut parhalado ni hurianta HKBP …naung manghobasi jala patupahon ulaon partumpolon i. Udut tusi pasahaton nami do mauliate tu organist dohot sude punguan koor naung mamuji  pasangaphon goar ni Tuhanta marhite ende dohot puji-pujian naung ni endehon nasida, marsangap ma antong goar ni Tuhanta jala hita pe saluhut taruli pasu-pasu hinorhon ni ende puji-pujian i.

Namangihut, mauliate godang ma hupasahat hami tu saluhut hamu nahuparsangapi hami, Hula-hula nami Raja SiTompul, Tulang dohot Bona Tulang nami  Raja Silaban, Tulang Rorobot nami Raja SiLaban, saluhut horong ni Hula-hula dohot Tulang,  suang songon i ma nang di hita namardongan tubu pomparan ni ompunta Raja Simamora, Boru dohot Bere/Ibebere nami, ale-ale, pariban, dongan sahuta nang  dongan sahuria, suang songoni ma di hamu Hula-hula nami Raja i Raja  Hutauruk dohot saluhut uduran muna, mauliate godang ma hupasahat hami di haradeon dohot harentaon muna mangadopi acara partumpolon ni anak nami dohot boru ni Raja i di namarsangkap nasida naeng mamungka pardongan saripeon jala naeng manjalo pasu-pasu parbogason nasida di ari  17 Des 20xx na naeng ro marhite naposo ni Tuhanta di bagas joro on.

Ala ni i,  marhite on tung  gomos do pangidoon nami asa rap taboan nasida di tangiangta, asa tiur sude sangkap nasida, jala dao ma angka abat-abat. Suang songoni ma nang di hami bona ni hasuhuton paranak dohot Hula-hula nami Raja Hutauruk, boan hamu hami ditagiangmuna asa dipagogoi jala di parbisuhi hami di na naeng mangarade patupahon angka nahombar tu pamasupasuon dohot pesta unjuk ni ianakhon nami.

Dibagasan las ni roha, sian asi dohot holong ni Tuhanta marhite pasu-pasuNa, huparade hami do kopi, teh manis dohot lampet asa rap manghalashon ma hita saluhutna. Botima mauliate. Horas.

Note: Ulaon Tonggo Raja nunga dipatupa diari Sabtu 26 Nopember 20xx na salpu.  Ido umbahen dang pola hatahononhon asa rap udur hita Sitorus, Boru dohot bere tu bagas ni hasuhuton. Jadi dung mulak sian gareja molo tung rap udur pe hami namarhahamaranggi tu bagas ni hasuhuton paranak dang tonggo raja be, holan na manaringoti angka pangaradeon nama i.

Tarsongon i ma gambaranna, boi ma dipahantus.

Tabe mardongan tangiang.

Parboru Mandok Hata Pasahat Ulos Di Ulaon Unjuk (pamuli boru)

Marpiga-piga hali ni parrohahon di ulaon unjuk di tano parserahan on (Jabotabek), tingki pasahat ulos hasuhuton parboru sai holan protokol na mandok hatana (terutama mulai sian ulos pamarai dan seterusnya). Boasa boi songon i ? Ra.. ala hurang persiapan jala dang di parsiajari hian andorang so ulaoan manang ala na so pos rohana mandokhon (kurang PD).

Pandapot hu ala ulos na marsintuhu do ulos tu suhi ni ampang na opat, ba denggan ma nian di persiaphon jala sa boi-boi na unang ma nian sai holan protokol i na mulak ulak mandok hata. Alana sipata pinarrohahon protokol i pe hira na buru-buru (songon na kejar tayang).

Mordomu tusi asa rap marsiajar hita angka naposo, dison ni surathon ma contoh mandok hata tingki hasuhuton parboru pasahat ulos.

Tar songon on ma urutan ni ulos si pasahathon ni parboru:

Ulos Pansamot= Natoras (Amang/Inang) ni Pangoli

Ulos hela + mandar = Pengantin

Ulos tu Pamarai

Ulos ni Anak Manjae = Simanggokhon

Ulos ni Sihunti Ampang

nomor 6 s/d seterusnya sesuai dengan jumlah yang di sepakati. Somalna daftar Si jalo ulos nunga denggan di atur.

Taringot tu hata na pasahat ulos tar songon on ma :

Ulos Pansamot/Ulos Pargonggom, napasahathon parboru tangkas, hatana :

Dihamu Lae dohot di Ibotonghu, Parjolo ma hita mandok mauliate tu adopan ni Amanta Pardenggan Basa i, di naung manjalo pasu-pasu parbagason Anakhonta, Anakmu – Helanami, Borunami-Parumaenmu sian Tuhanta di Bagas JoroNa marhite-hite naposo ni Tuhanta.

Dison ro do hami pasahathon Ulos Pansamot tu hamu Lae asa sai margogo ma hamu Lae mangalului pansamotan laho marmudu-mudu Hela dohot Borunami on naung gabe Parumaenmuna jala laos Ulos Pargonggom ma on dihamu Ibotonghu dohot pangidoannami asa gonggom ma Ito Parumaenmon asa gabe sada Ina siboan Las ni roha dohot dame ibana ditonga-tonga ni keluargamu.

Ulos naganjang ma Ulos on, Ulos nabidang jala sitorop Rambu, mardongan tangiangnami tu Tuhanta Pardenggan Basa i, sai ganjang ma umurmu, dao angka parsahitan, :

Andor halumpang ma togu-togu ni lombu nang togu-togu ni Horbo,

sai saur matua ma hamu Lae dohot ibotonghu, togu-toguon ni pahompu sahat tu namarnini-marnono.

Ulos nabidang ma Ulos on, sai asi ma roha ni Tuhanta, dilehon dope dihamu angka pansalongan nabidang:

Binanga ni Sihombing ma binongkak ni Tarabunga,

tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua, sai sinur ma napinahanmuna gabe nang naniulamuna.

Ulos sitorop rambu ma uloson, sai tu toropna ma angka pomparan mu angka anak partahi jala ulubalang dohot angka Boru nauli basa tubuhonon ni Parumaenmon.

Sahat-sahat ni solu ma sahat tu bontean, hupasahat hami ma Ulos Herbang on tu hamu Lae, Ito,

sai lengleng ma hamu mangolu, sai horas sahat tu panggabean.

Las ma rohamuna manjalo. (huhut ditortorhon – diuloshon sian siamun ni amanta sijalo ulos sahat tu hambirang ni inanta si jalo ulos, rade ma Inanta manjalo laos gabe rap ma nasida padomu ujung ni ulosi ).

ULOS HELA + Mandar Hela, napasahathon parboru tangkas, hatana:

Di hamu Amang Hela dohot di ho Inang, Boru Hasianhu, sadarion nunga di jalo hamu pasu-pasu parbagason sian Tuhanta marhite naposona di Bagas Joro ni Tuhanta. Sidok mauliate ma hamu ala sudena i, ai ido dipangido Debata sian hamu marhite-hite Tuhan Jesus Kristus” siala ni naung dipungka hamu parsaripeon on, dison ro do hami laho pasahathon tu hamu Ulos Herbang, ulos naganjang, ulos nahapal sitorop rambu. Nunga dipadomu Debata hamu gabe sada Ripe Naimbaru, Sai ganjang ma umurmu, sai Tuhanta ma namangaramoti hamu dingolumu, dao ma nasa parsahitan.

Ulos Nahapal ma Uloson, sai dipahapal Debata ma dihamu holong ni roha dohot Dame i. Asa songon nidok ni umpama ma:

Pege sangkarimpang, Hunik sahadanghadangan,

mangangkat ma hamu rap tuginjang, manimbung rap tu toru tongtong satahi saoloan.

Sinimbur ni pangkat ma tu sinimbur ni hotang,

tudia pe hamu mangalangka sai mamasu-masu ma Tuhanta, disi ma hamu dapotan parsaulian.

Ulos sitorop rambu ma Ulos on dohot tangiangnami mangido tu Tuhanta:

Tubuan laklak tubuan singkoru didolok ni purbatua, Sai Asi ma Roha ni Tuhanta, tubu ma di hamu Anak partahi jala ulubalang dohot Boru angka nauli basa donganmu sahat tu na saur matua.

Andor ras ma tu andor ris, bulung ni tobu pangarahutna, hupasahat hami ma Ulos Herbangon tu hamu, sai horas ma hamu jala torkis diramoti holong ni roha ni Tuhanta.

Sahat-sahat ni solu ma sai sahat tu bontean, sai leleng ma hamu mangolu sai horas sahat tu panggabean.

(huhut ditortorhon – diuloshon sian siamun ni helai sahat tu hambirang ni boruna, rade ma Inanta manjalo laos gabe rap ma nasida padomu ujung ni ulosi ). Dung i di uduti ma muse.

Di hamu Amang Hela, dison mandar Hela huampehon hami tu Abaramu, martanda ma hamu Helanami asa unang marnaloja hamu mangulahon angka ulaon namasa ditonga-tonga ni angka hula-hulamu. Horas ma. (diumma laos masijalangan). Laos mulak ma hasuhuton parboru tu podium. Adong deba variasi andorang so tu podium parboru manogu/ pajongjong penganten laos mardalan ma penganten pasahat bunga pangkuan tu tulang ni si boru muli dohot tulang ni si bao pangoli, dungi mulak ma nasida tu podium. (angka nauli ma i sude molo dibagasan las ni roha).

ULOS PAMARAI, napasahathon SIJALO BARA, hatana:

Hatana: Di hamu Amangboru dohot di Namborunami (Lae dohot Ibotonami) dison ro hami pasahathon Ulos Herbang, Ulos Pamarai tu hamu, Ulos naganjang, Ulos nabidang sitorop rambu dohot tangiangnami mangido tu Tuhanta Pardenggan Basai; sai ganjang ma umurmu, sai dao ma parsahitan; Ulos nabidang ma on sai dilehon Tuhanta dihamu bidang angka parsaulian dohot pansamotani. Asa sai tongtong dibagasan hahipason jala dibagasan las niroha hamu sauduran angka namarhaha-maranggi, masitungkol-tungkolan songon suhat dirobean di sude angka ulaon dohot namasa ditonga-tonga muna. Ulos sitorop rambu ma ulos on, sai torop ma pomparanmu tu joloan on. Jalo hamu ma Ulos Herbang on Amangboru dohot namboru (lae dohot Ito) Andor halumpang ma togu-togu ni lombu, dipasu-pasu Tuhanta ma hamu saur matua sahat tu naditogu-togu pahompu. Las ma rohamu.

Ulos ni Simanggokhon (tu Anak Manjae), napasahathon SIMOLOHON, hatana:

Di hamu Berenami (Laenami) Simanggokhon di ulaon parsaripeon ni Helanami dohot Borunami, dison ro hami pasahathon Ulos herbang tu hamu, Ulos ni si Simanggokhon di goari Ulos on.

Ulos naganjang, Ulos nahapal, Ulos sitorop rambu, sai ganjang ma umurmu dibagasan parhorasan, sai lam tu hapalna ma holong ni rohamu mangurupi natorasmu nang mangalugahon parsaripeonmu, sai torop ma pomparan di hamu sibahen las ni rohamu jala songon nidok ni umpama:

Sitorop ma dangkana, sitorop ma rantingna, gabe jala mamora hula-hulana, songoni ma nang ianakhonna.

Sahat sahat ni solu ma sahat tu bonten, sai leleng ma hamu mangolu, sahat tu parhorason sahat tu panggabean.

Jalo hamu ma Ulos on.

ULOS SIHUNTI AMPANG, napasahathon haha/anggi kandung ni suhut bolon, Hatana:

Dihamu Berenami si hunti Ampang di parsaripeon ni Hela dohot Borunami, dison ro hami pasahathon Ulos herbang tu hamu, Ulos ni si Hunti Ampang digoari Ulos on.

Ulos naganjang, Ulos nahapal, Ulos sitorop rambu, sai ganjang ma umurmu dibagasan parhorasoni, sai lam tu hapalna ma holong ni rohamu mangoloi hula-hulamuna, sai torop ma pomparan di hamu sibahen las ni rohamu jala songon nidok ni sijolojolo tubu ma dohonon :

Sitorop ma dangkana, sitorop ma rantingna, gabe jala mamora hula-hulana, songoni ma nang Boruna.

Sahat sahat ni solu ma sahat tu bonten, sai leleng ma hamu mangolu, sahat tu parhorason sahat tu panggabean.

Jalo hamu ma Ulos on.

Tambahan ni sijalo ulos namangihut ima tu :

Haha/Anggi ni Amang ni Suhut = sijalo Ulos Todoan, napasahathon Haha/Anggi ni Amang Suhut Parboru

Boru ni Suhut namarhaha maranggi = boru tubu, napasahathon sijalo upa parorot/upa pariban

Pomparan ni Ompung ni Suhut marhaha/maranggi = sijalo Ulos Todoan/Panhaei, napasahathon Pomparan ni Ompung ni Suhut Parboru namarhaha/maranggi

Pomparan ni Amang mangulahi ni Suhut = sijalo Ulos Todoan/Bola Tambirik, napasahathon Pomparan ni Amang mangulahi ni Suhut Parboru.

Ulos tu punguan parompuon = ibaratna molo Sitorus, Punguan Pomparan Raja Mandidang Se- Jabotabek, napasahathon Pengurus punguan parompuon marga ni parboru.

Ulos tu Punguan Marga = ibaratna molo Sitorus, Parsadaan Raja Sitorus dohot Boruna Se Jabotabek, napasahathon Pengurus ni Parsadaan/Punguan marga ni parboru Se Jabotabek

Note:

Olat ni na boi nian di atur ma na pasahathon ulos antar unang madao hu selesih ni umurna tu na naeng manjalo ulos. Contoh unangma keluarga na baru (par saurangan) pasahat ulos tu naung natua-tua. Alasanana asa  tongam i daon.

Boha carana mangatur i ?. Ido porluna andorang so di cetak dope buku parture ni ulaon (andorang so martonggo raja/marria raja) asa di pangido suhut parboru tu suhut paranak daftar ni si jalo ulos dohot perkiraan umurna, sebalikna paranak pe ba dipasahat daftar na pasahat todoan tu parboru.

Molo dung songoni ba boima di atur parboru antar ise ma napantas pasahat ulos tu si. Artina boi do antong martukkar misal alani umur aturan pasahat ulos tu pamarai gabe pasahat ulos tu simangokhon ma. Alai saluhutna i tongtong ma dibagasan dos ni roha.

Pangantusion Di Ulaon Arsak Ni Roha

Sude do hita jolma ingkon mate molo jumpang tingkina. Sada pe sian hita ndang adong na boi pasidinghon i. Alai pangidoanta, molo tung marujung pe nian ngolunta sian hasiangan on, asa jolo sahat ma nian hita tu na saur-matua. Ima songon pangidoan dohot elek-elekta tu Tuhanta. Alai molo tung masa pe na masa i, asa dapot ma di hita songon hata ni endenta, “Sai rade ale tondingku, tagam panjouonna i … manang hata ni ende di Buku Ende nomor 539: 4

Ndang na tarpasiding be ianggo hamatean i,

Ingkon do dibolus be, di nalao tu surgo i,

Sihirimon ni rohanta, ngolu sogot i,

Tau pangapul di rohanta, angka naporsea i.

BE. No. 520:2

Di surgo adui pinarade inganan

Nasonang tutu sai tusi ma ahu lao

O, ho donganhi ingananmu ginjang

Sai dohot ma ho, sai tu surgo ma lao,

Sai ro dohot ho, dohot ho, dohot ho,

Sai dohot ma ho, sai tu surgo ma lao.

BE 525: 4

Molo di hita Batak Toba, godang do ragam-pandohan tu na mate, jala asing do nang ruhut paradaton tu si. Adong do didok namate dakdanak, mate doli-doli/anakboru, mate mangkar, mate pur-pur, mate sarimatua, mate saurmatua. Adong do deba binege mate sada ama manang ina, hape ndang gok dope adatna, (asing do ulaon dohot ruhut paradaton tu si, mamereng luat dohot paradatonna). Alai naporlu sipatorangon di bagian on, asa dapot hita pangantusion di angka ulaon habot ni roha, songon i nang di ulaon sari-matua dohot saur-matua.

A. Mate Tilahaon

Molo mate dakdanak baoa, boru, songon i doli-doli, namarbaju, manang mate dung matua alai ndang dope hot ripe. Ndang pola mardalan adat-paradaton di son. Jala masuk horong natilahaon ma on didok.

Holan angka hata apul-apul do dipasahat di son, songon i sian hula-hula manang tulang ni namarsitaonon. Molo tung adong pe niida sian horong ni hula-hula manang tulang ni monding mambahen ulos saput, jala somal binege ulos parsirangan, ndang pola sala i. Alai holan songon i do i. Ndang pola alusan manang lehonon ni namarsitaonon i piso-piso tusi.

Molo masa si songon on, biasa muse ndang apala marborngin bangke i dibahen. Pintor sadari na i do i ditaruhon tu udean, dung sae acara huria. Namarlapatan ndang adong pola sipaimaon di parmate ni tilaha i. Nang pe songon i tergantung do i tahe tu keputusan ni hasu-huton dohot keluarga. Jadi molo tung masa pe na masa i, hatop ma tarapul ili-ilu dohot roha ni sude keluarga.

B. Mate Purpur

Mate purpur ma peristiwa na humansit di parmate ni jolma di ngolu ni halak Batak. Mate somardangka so marranting so marbulung. Na marlapatan ndang adong tubuna, anak dohot boru. Sampe do digoari di halak Batak molo mate si songon on didok “siranggapuri”.

Asa molo tung masa pe si songon i, holan angka hata togar-togar, hata apul-apul do sian angka tutur.

NB: Adat habatakon do mandok nahumansit mate pur-pur. Molo sian hakristenon, di hita naporsea di Jesus Kristus, dos do hamatean i, jala ingkon sude do mamolus i. Parhitean do hamatean laho mandapothon Tuhanta. Jala didok hata ni Tuhanta do muse, ditompa Debata jolma i asa marguna jala hasea di Tuhan i do.

Molo ama do najumolo monding, jala molo poso dope inanta i, olo do gabe mulak tu natorasna. Alai, boi do muse ina i dihappi haha/anggi na, asalma sian holong dohot dos ni roha nasida. Namarlapatan ndang pola mardalan be adat di si. Molo dung dibagasan adat nagok hian nasida di tingki nahot ripe, cukup ma dipasu-pasu sian huria nasida muse dohot dipatupa partangiangan keluarga.

C. Mate Punu

Molo mate punu didok ma i na so marindang anak baoa, holan boru do ianakhonna. Songon i do huroha pangalahona. Ai so adong na manorushon dohot na manguduti goarna. Hansit do si songon on molo sian adat-paradaton ni hita Batak. Molo najolo jala masa dope i di tingki on, ndang boi dibahen maralaman si songon on. Asa holan angka hata apul-apul do panghataion di si, lumobi sian angka horong ni hula-hula dohot horong ni tulang. Alai, taringot tu goar manang ulaon si songon on hombar ma i nian tu keputusan ni panghataion ni angka tutur dohot raja, lumobi sian hula-hula dohot tulang.

D. Mate Mangkar

Mate mangkar ima molo mate sada ama manang ina naung mardakdanak, alai ndang adong dope sian dakdanak i naung hot ripe, manang menet-menet dope ianakhonna (mangkar = tata, ndang masak dope). Molo ina do najumolo mate, didok ma i matompas tataring. Alai molo ama do najumolo, didok mai namatipul ulu. Mardalan do adat-paradaton di tingki sisongon on, i ma dinapasahathon ulos tujung dohot ulos saput.

Andorang so pinatorang taringot tu ulos saput dohot tujung di son, porlu botoonta adong do na masa, mate ama manang ina, hape ndang gok dope parsaripeon nasida di bagasan adat. Alana, di tingki nahot ripe nasida, mungkin mangalua, jadi holan ulaon na manuruk-nuruk dope ra dibahen tu hula-hulana. Alasan na asing, mungkin pardijabuna (inanta i) sian suku na asing. Godang do angka si songon on di tonga-tonga ni parsaoranta. Jala molo masa angka sitaonon na dokdok i di dongan si songon i, olo do tamba repot ulaon.

Songon i ma huroha pangalahona, molo adong angka nahurang sai jumolo ma i patureon, pahantuson asa boi mardalan angka ruhut-ruhut paradaton. Alana adong do pandohan na mandok, ndang manjalo adat nasomaradat.

Molo masa si songon on, mate ama manang ina, hape ndang gok adat dope nasida tu hula-hulana, sada hailaan do i nian. Alai ndang i be sitaringotan di son, jalan keluar manang solusi nama: I ma asa dielek-elek jala disomba hula-hulana, songon i tulang ni na mate i. Molo boi nian dijalo nasida ma napuran somba, asa marpangaju roha nasida di pamoruonna. Molo hira denggan do hubungan kekeluargaan jala adong komunikasi nasaleleng on di namarhula-marboru i, nang pe ndang gok adat dope, somalna nian dioloi hula-hula dohot tulang do somba ni pamoruonna i, asal ma sian elek-elek na somba marhula-hula.

Teknis di na pasahat Napuran Somba i, boi ma i dipasahat di jabu ni hula-hulana dohot tulangna i, manang di sada inganan naung diton-tuhon. Asa marhite i molo sian horong ni tulang pe napasahaton ulos saput ni namate i dohot sian hula-hula pasahat tujung ni ama manang ina namabalu i, mardalan ma i songon nasomal. Madekdek jarum tu napot-pot, ndang diida mata, diida roha do i.

Hombar tu si, molo didok mardalan do adat-paradaton di na mate ina manang ama songon on ma pardalan ni sibahenon tu si:

Ditontuhon ma tingki asa marpungu angka namardongan tubu rap dohot horong ni hula-hula dohot tulang ni namarsitaonon i. Ndang namarrapot dope goarna, alai mangido panuturion sian hula-hula dohot tulang, laos ditingki i ma dipangido asa rade ma nian roha nasida mambahen adat diparmonding ni ama manang ina naung jumolo i, ima: Saput ma sian tulang; ulos tujung sian hula-hula.

Jadi holan konsep manang pangidoan do dipasahat dongan tubu ni namarsitaonon i tu hula-hula dohot tulang nasida i. Holan on, olo do sipata adong piga-piga pandapot sian hula-hula manang tulang taringot tu si, suang songon i sian angka raja na ro tu ulaon i. Alai, aek godang ma tu aek laut, angka dos ni roha ma sibaen na saut.

Di peristiwa na mate si songon on, holan partangiangan manang didok ulaon mangido tangiang do dibahen, ndang adong na marbagi jambar di son. Molo tung dipatupa pe sipanganon di si didok ma i indahan sipaet-paet. Dung mulak sian udean dipatupa ma muse ulaon mambuka tujung, ima sian hula-hula ni namabalu i.

Gabe ma jala horas jala ganjang angka umurta sude, sahat saur matua tumpahon ni Tuhanta Pardenggan Basa i.

Hata di napasahathon ulos tujung:

“Di ho ito/lae (tergantung ise namanghabaluhon). Di tingki on dipaporsanhon Tuhanta do tu ho sitaonon na mansai dok-dok, mansai borat do sitaonon on songon udan nasohasaongan, songon alogo na so hapudian, mansai menek-menek dope angka berengki, hape so marama/ somarina be nasida. Alai ingot ma ndang holan ho na manaon na dokdok on dohot do hami hula-hulamu. Ido umbahen naro hami di tingki on mambahen tujungmu. Asa sada tanda manang simbol do on di na dohot do hami hula-hulamu man-dongani hamu di sitaonon on.”

Ditujunghon ma ulos i jala didok muse hatana:

“Jala ingot ma hata ni Tuhanta namandok, ‘Ahu do ama di angka namabalu dohot di angka dakdanak di angka na so marama’,” (molo ina do najumolo i) asa disesuaihon pandohan i.

Hata dinamambuha ulos tujung

Dung sae sian udean, mulak ma tu jabu. Diparade ma aek sitio-tio dohot boras sipir ni tondi di piring, songon i hian diparade indahan dohot dekke.

Didapothon hula-hulana ma namabalu i didok ma:

“Di ho ito/lae, Nunga hubaen tujungmu nangkin, nuaeng pe ungkaponhu ma, asa gok ulaon i.” Dibungka ma tompu ulos tujung i, laos dipainumhon ma aek sitio-tio i. “Dipamalum Tuhanta ma angka nahansit, habot ni roham.” Diparsuap ma muse na marsi-taonon i. “Tuhanta ma namangapusi ilu-ilu sian hamu, jala tiur ma parnidaan-mu laho parmudu-mudu angka berengkon, jala minar ma bohim managam angka si las ni roha, singkat ni nabernit i, sipasahaton ni Tuhanta di hamu.”

Diparsuap tolu hali. Dungi dijomput ma boras dibahen ma tu simanjujung ni nabalu i tolu hali, laos didok: “Pirma tondim bahenon ni Tuhanta, dilehon ma tu ho hahipason dohot gogo laho pature-ture berengki, asa songon hata ni natua-tua ma dohonon:

Tinapu bulung siarum, laho uram ni pora-pora,

Nahansit i tibu ma malum, jala tibu ma ro si las ni roha.

Disulangi ma muse dohot indahan dohot dekke, asa mulak gogo ma songon nasomal. Botima.

NB: Andorang so dibahen si buha tujung i dope boras tu simanjujung ni namabalu i, jumolo do dibahen tu simanju-jungna laos didok, “Pirma tondingku”, baru pe dijomput boras tu simanjujung ni namabalu i.

Mate Sari-matuaMate sari-matua ima molo mate sada ama manang ina nasosingkop dope sude angka ianakhonna marhot ripe, alai nunga marpahompu. Lapatanna, adong dope sisarihononna, ima angka dakdanakna nasohot ripe i. Jadi didok namate sari-matua ima molo nunga marpahompu sian anak manang sian boru. Alai di tingki on sipata asing do taida namasa di angka ulaon si songon on, jala marragam tahe rumang dohot versi ni ulaon paradaton di ulaon sari matua i, lumobi ma i di tano parserahan on. Asa toho do songon pandohan namandok:

Nunga mungkap angka taruntuk,

Nunga sega gadu-gadu

Nunga muba uhum naburuk,

Nunga ro be uhum nabaru.

Jadi sada hal na wajar do i nian, lumobi molo tahaithon tu adat-paradaton ni hita Batak nadinamis, lumobi ma i di hata namandok:

Aek godang tu aek laut, dos ni roha sibahen nasaut.

Adat, sada hasomalan naung tong-tong diulahon. Manang songon hata ni ompunta naparjolo i, ima:

Ompu raja di jolo, martungkothon siala gundi

Napinungka ni ompunta naparjolo siihuthonon ni naparpudi.

Asa hombar tu si, molo tung asing pe rumang dohot ruhut ni ulaon di nasarimatua nataulahon di tingki on, manghorhon nauli nadenggan ma i molo diulahon sian dos ni roha, asalma nian ndang mansegai tu ruhut-ruhut ni angka partuturon. Rupani sai pinangido do naeng sangap, hape ndang boi dope ala syarat tu si ndang cukup. Songon i do di ulaon sarimatua, di ruhut adat-paradaton naingkon marhite keputusan ni angka raja do i marhite-hite rapot, lumobi ma i sian raja ni hula-hula dohot angka tulang.

Hombar tusi adong do dua versi namasa, jala nunga taulahon on, di Jakarta sekitarna, ima:

Mate sari-matua alai dipasahat dope ulos tujung.

Mate sari-matua dibahen ulos sampe tua (dipangido tu hula-hulana asa dipasahat ulos sampe tua).

Songon naung taboto, somalna molo sipasahat ulos tujung ima hula-hula ni hasuhuton, songon i muse ulos sampe tua. Alai molo ulos saput ni namate i, somalna sian tulangna ma i.

Taringot si pasahat ulos tujung, ulos sampe tua dohot ulos saput pe adong dope versi na asing. Molo taida do angka namasa, lumobi ma i versi ni Toba dohot nahumaliangna tu versi ni Silindung dohot Humbang sekitarna, nang pe ulaon i di Jakarta on. Alai sudena i gabe uli jala denggan do molo sian dos ni roha. Asing dolok asing do duhutna, asing luat asing do ruhutna.

Molo tung antar ganjang pe binahen angka hatorangan dohot pandapot taringot ulaon sari-matua on, asa gabe lam antusanta do hira songon dia ma nacocok jala pas di rohanta molo masa sisongon on di tonga-tonga ni keluarga. Alana, asing nama situasi dohot kondisi najolo tu tingki on. Misalna, molo najolo sada keluarga olo do adong 10 halak manang lobi tahe ianakhonna, hape ia nuaeng olo nama holan sada, dua manang tolu. Asa hira maol do sahat tu nasari-matua, lumobi saur-matua, di najolo. Hape ia nuaeng on asing nama. Contoh muse, sada keluarga holan sada do anakhonna, ima baoa, jala nunga hot ripe, gok adat huhut nunga marpahompu sian anakna i. Masuk tu kelompok dia (sari-matua manang saur-matua) ma natua-tua i molo mate? Secara logika, masuk tu saur-matua ma ra namonding i. Hape molo didok saur-matua, ingkon singkop do marpahompu sian anak dohot sian boru, jala ndang adong be sisarihononna.

Songon dia ma ruhut ni paradaton tusi? Molo songon i do panga-lahona, maol-mura ma on alusan. Alai molo tung adong pe si songon i, boanon ma i tu panghataion parrapoton di partuat ni namon-ding i. Di si ma diputushon angka raja ni tutur (sian dalihan natolu) angka nahombar tu ruhut ni partuatna.

Mulak ma hita muse di ulaon sari-matua. Molo angka rumang ni ulaon dohot ruhutna, mardalan ma adat-paradaton di si, ima:

Patupahon parrapoton (martonggo raja)

Marpungu do angka namardongan tubu, boru, bere, songon i dongan sahuta mamba-hen sada konsep rencana partuat ni namonding i. Di ma dipasahat pangidoan tu hula-hula dohot tulang asa ditiroi jala ditolopi saluhut rencana i. Di si ma hula-hula dohot tulang mangalehon panuturion, pendapat di angka konsep pangidoan ni pamoruonna.

Angka naporlu sihataan, songon konsep sian hasuhuton ima:

Ulos saput dohot tujung manang sampe tua.

Tempat pemakaman (udean), waktu dohot naasing.

Boan manang galang, didok muse ola-parolaan.

Mompo (pamasukhon tu jabu-jabuna)

Parjambaron

Molo tung adong dope di namambuha tujung, dohot na asing.

Molo di napasahat, manariashon angka konsep pangidoan, somal-na sian haha/ anggi ni hasuhuton ma. Jala manang songon dia pe kepu-tusan ni parrapoton i, ingkon i do nagabe siulahonon di partuat ni namonding i, jala unang be nian manimbil sian i, asa arga hata ni angka raja ima nadiulahon di adat partuatna.

Jadi molo dipangido suhut hian do asa ulos sampe tua dipasahat tu ama/ina si jalo ulos i, hape nadisetujui hula-hula dohot raja ulos tujung do, ima diulahon. Asa dao ma sian hita angka namangharhari naung pinudun (nirahut).

Di ulaon sari-matua muse adong taida dipatupa sijagaron, songon simbol manang tanda do i paboa naung marpahompu sian anak manang boru. Ndang di sude luat mambahen si songon i. Songon i muse taringot pangarapoton, mangan pandungoi, ndang sude be mangulahon i. Jala di pambagian ni parjambaran pe, sai hombar ma i tu adat na masa di huta i. Alai asa denggan saluhutna, sai jolo dipangido ma nian angka panuturion sian angka horong ni hula-hula. Asa songon hata ni natua-tua na mandok: jolo diseat hata ma asa diseat raut parjambaron i.

Nauli ma sudena i molo sian angka dos ni roha. Gabe ma jala horas.

 Mate Saur-matua

Namate saur-matua ima molo mate sada natua-tua naung simpan (hot ripe jala gok adat) sude angka ianakhonna, jala marpahompu sian anak marpahompu sian boru. Hira so adong be lungun dohot tangis di son, nang pe nian hansit do namarsirang sian natua-tua na sadiri. Alana, sude ianakhonna nunga singkop gabe jala horas. Asa angka gondang dohot angka namanortor nama taida di son.

Alai adong dope didok mate saur-matua maulibuling. On nama natumimbo pandohan molo mate natua-tua. Didok mate saur-matua maulibulung, molo sude ianakhonna nunga simpan, marpahompu sian anak songon i sian boru, mamora jala marsangap, jala ndang adong anakhonna naung manjoloi natua-tua i (jumolo mate), singkop ma-ngolu dope sude. Molo di tingki on hira jarang nama niida mate saur-matua mauli bulung. Alai, molo mate saur-matua godang dope taida di masyarakat Batak.

Godang do taboto rumang dohot ruhut-ruhut ni paradaton di ulaon saur-matua, jala hira dos do i dohot ulaon saur-matua namauli bulung. Molo masa ulaon si songon on di bona pasogit, olo do sampe lima ari manang lobi tahe asa ditaruhon bangke tu udean (batu na pir). Sai ditortori, digondangi, mungkin sipata asing tahe musik dibahen angka pinomparna laho pasangaphon natua-tuana naung jumolo i. Songon i angka sipanganon tu angka tutur, diparade do arian dohot borngin. Alai molo namasa di hita di tano parserahan on ndang pola be songoni tabahen. Songon i muse do niida angka naung niulahon ni angka tutur. Asal ma unang mangurangi makna ni paradaton i, disesuaihon ma tu angka situasi, kondisi, tempat, waktu, materi dohot angka pertimbangan naasing dope. Molo tung pe adong namasa di tonga-tonga ni keluar-ganta, tabahen ma nian ulaon i praktis, hot di ruhut dalihan natolu.

Angka siulaon molo mate saur-matua ima:

Dibahen ma ulaon pangarapoton, sipata didok martonggo raja. Marpungu ma di si sian Dalihan Natolu. Marsipanganon do di son jala denggan manghatai angka raja. Ia di pangarapoton i hira napasahathon konsep di ulaon partuat ni namonding i do i, asa dituturi jala disauri angka tutur, lumobi sian horong ni hula-hula dohot tulang. Hira sarupa do tu ulaon sari-matua molo di angka pangarapoton.

Ditariashon haha/anggi ni hasuhuton ma angka konsep pangidoan nasida hombar tu napatuahon naung jumolo i. Sahat ma i tu namanjalo/pasangaphon angka hula-hula dohot tulang, songon i tu boan (galang) sipatupaon nasida dipartuat ni namonding (lombu manang horbo –gajah toba didok) ima panjuhuti, ulos saput, ulos holong, dohot angka na asing.

Molo ina do namate saur-matua, dihatai ma sahat tu ungkap hom-bung. Alana, ina do sitiop hombung i. Na somal taida, molo di ulaon saur-matua di tano parserahan on, lumobi di Jabotabek sekitarna, gabe dipadomu (dipasada) nama galang (panjuhuti) di ulaon mangarapot dohot napasidunghon ari-ari ni namate i. Hape molo di bona pasogit asing do i dibahen. Jadi olo do dua pinahan manang sada sigagat duhut dipatupa di si, asing ni angka pandungoi.

Molo taringot tu angka pambagian ni parjambaran juhut hot ma i mardalan sesuai tu adat nasomal dohot tu namasa di huta i (Samosir, Toba, Silindung, manang Humbang).

Di ulaon adat namate saur-matua jot-jot do muse tahe tabege angka pandohan ima sijagaron, mardondon tua, dondontua, mangarapot, ungkap hombung, manuan ompu-ompu. Sudena i angka nauli ma i tutu, molo dung sian angka dos ni roha di panghataion.

Namasa jala nasomal taida di ulaon adat namate saurmatua ima di na ro horong ni angka hula-hula laho pasahathon ulos holong tu sude ianakhon ni naung jumolo i, jala ingkon tangkas ma i muse dialusi hasuhuton di napasahathon piso-piso naganjang, ima berupa hepeng tu hula-hulana.

Molo taringot tu pambagian ni jambar di ulaon saur-matua, somalnana, marguru tu hasomalan di luatna do i, hombar ma i tu hata ni natua-tua namandok:

Asing dolok asing ma nang duhutna,

Asing luat asing di nang ruhutna,

Gabe ma jala horas. Asi ma roha ni Tuhanta, dilehon di hita hahipason dohot hagabeon, hamoraon, hasangapon, asa dapot ma nang di hita songon hata ni umpasa:

Andor halumpang ma togu-togu ni lombu,

Andor hatiti ma togu-togu ni horbo.

Gabe jala horas hita on sahat tu saur matua,

Sahat tu na marnini sahat tu na marnono.

Marnida pardalan ni Adat Batak siganup ari, di Las ni roha nang di Habot ni roha pe, gabe tar-onjar do roha patupa sada buku asa adong parsiajaran ni angka dongan naso apala tangkas dope umboto pardalan ni Adat i.

Mangihuthon pandok ni angka dongan, sada apala na masalah di angka dongan ima di na Mandok hata di ulaon Adat Batak i, hape na mandok hata i do ianggo apala impola ni ulaon i.

Siala ido umbahen bage taronjar roha laho patupa sada buku parsiajaran na margoar MARSIAJAR MANDOK HATA & MANGHOBASI ADAT BATAK.

Marhite buku on, diparsinta roha gabe boi ma boto-on ni angka dongan taringot tu ragam ni Hata Sidohonon tingki mangulahon adat Batak huhut Pangulahonna.

Dang apala patut dope nian dohonon on buku, ai holan patoranghon cara cara mandok hata do isi na dohot pardalan/panghobasion ni adat i, anggiat denggan pardalan ni ulaon adat ni angka dongan lumobi ma panghobasion na.

Ai tung mansai ringkot do Panghobasion, Pangaradeon na denggan di na laho mangulahon adat batak iba, mulai sian na mangarangrangi sahat tu na jumpang tingki na laho mangulahon.

Molo humurang panghobasion i disi do jotjot tubu Ungut ungut, sarita, dohot hata-hata na hurang tabo begeon ni pinggol sian dongan tubu, boru-bere dohot hula hula ro di dongan na asing. Hape yanggo di roha nian tung unang adong na marungut-ungut dohot sarita.

Tarpangke do dison hata ni situa tua na mandok, salah mandasor sega luhutan. Lapatanna, isara ni busuk busuhan di hauma, molo dang denggan dasor ni busuk busuhan i, olo do mapuntar busuk-busukan i.

Susunan isi ni buku pinatupa tudos tu pardalanan “Ngolu” ni Hajolma-on dibagasan adat batak ima Ulaon-ulaon adat Managam Haroan (Pasahat Ulos Mula Gabe), Maranggap, Tardidi, Malua sian pangkakungi (Sidi), Na Hot Ripe /Mar-ripe, sahat tu Ulaon Habot Ni Roha – Saur Matua dohot Adat Batak na asing kl. 24 macam.

Tangkas taboto, dang adong pangulaon ni adat batak na so adong panghurangi-na. Alai molo tung boi antong ni usahahon ma asa met met panghurangi na i asa las roha ni tutur dohot undangan na liat na lolo. Sian na ni ida na sai leleng on, tarsongon on ma ragam ni ulaon na gabe bonsir ni ungut ungut – sarita, dohot hata na binege:

Ø Na parjolo, ima parboa-boa-an tu haha anggi na sahasuhuton, boru dohot bere na hurang denggan.

Ø Na paduahon ima Gokhon / undangan tu angka tutur dohot dongan na patut si gokhonon-undangon hape dang sahat undangan tu nasida.

Ø Na patoluhon ima sipanganon dohot siinumon (konsumsi) di ulaon i na so mencukupi.

Ø Na paopathon ima jambar na patut sijaloon ni angka tutur na ni Gokhon mulai sian Jambar juhut/ Dekke, Ulos, Boras, Piso piso, Pasi tuak na tonggi, dohot angka na hombar tu si.

Sipata olo do ungut ungut i dang apala toho manang salah alamat, ai diparsinta nasida angka na so patut sijaloon na. Alai songon ipe i tong do ingkon denggan alusan molo jumpa adong sarita-ungut ungut.

Ido asa sahat nidok ni situa-tua na mandok “Manat mardongan tubu, Elek marboru, Somba marhulahula jala Dadap marsihal sihal”. Taringot di sihal sihal, di angka ari na marpudi on, adong deba dongan mandok na so masuk i do tu uhum ni adat batak dohot alasan ai Dalihan Na Tolu i, tolu do batu na.Lupa nasida, dang adong na sai dos manang tipak balga dohot bentuk ni batu na laho gabe dalihan /tataring-i jadi porlu adong panoloti na.

Jadi asa helleng manang dos dos parpeak ni batu i, ringkot do disi adong halang. Ido na nidok na sihal sihal ima padoshon manang pahothon parpeak ni batu i dungi denggan ma mangaloppa angka siloppaon na tabo.

Dungi ditingki na ingkon mangarerak do sude jolma i, marpungu dohot angka dongan na asing ima angka dongan naso adong hubungan ni partuturan tu nasida baik songon dongan sabutuha, boru manang hulahula pe.

Onpe diragam ni angka ulaon adat batak i, tung ta pareak ma angka na dumenggan, gok dame dohot las ni roha, anggiat mardalan dohot denggan ulaon i.

Ditoru on pinatupa do angka na ringkot sibotoon di ragam ni adat batak–i. Buku on harororan ni parbinotoan adat batak ala mansai marragam ragam do sifat ni adat i.

Boi ma ta pangke laho manamba na taboto, mangorui hahurangan, di na laho manangulahon adat-i hita.

Tu angka dongan na lobi boto, dohonon do Marsantabi iba molo tung adong na asing sian na taboto na tarsurat dibuku on. Mauliate ma mardongan tabe.

Pangantusion tu Ulaon Martonggo Raja – Marria Raja

Diposkan oleh 7morangkir | di 11:24 Rabu, 02 Februari 2011 | Label: Adat Batak

Molo didok martonggo raja manang marria raja, na marlapatan do i mangido pangurupion, panuturion di angka na mardongan tubu, boru, bere, dongan sahuta, molo marulaon pamulihon boru manang pangolihon anak.

Pinatorang ma jolo saotik taringot tu pangantusion martonggo raja dohot marria raja.

Molo di ulaon alap jual lapatanna ulaon di alaman ni parboru– pihak parboru ma na mambahen martonggo raja, di paranak marria raja.

Sebalikna, molo ulaon taruhon jual lapatanna ulaon di alaman pihak paranak di pamasa paranak ma ulaon martonggo raja, jala parboru mambaen marria raja.

Sian hatorangan na di ginjang i boi simpulhononta :

Martonggo Raja di Suhut Bolahan Amak (suhut par alaman)

Marria Raja di Suhut Naniambangan (suhut na naeng ro tu alaman ni parpestaan)

Note: Molo ro tu hita gonghon dohot jau-jou laho Martonggo Raja, sian gonghon /undangan i nunga botoon hita do bolahan amak. Hape sipata ni parrohahon ndang hita bolahan amak alai undangan Martonggo Raja (seharusnya Marria Raja). Sasintongna sian undangan i pe nunga pintor habotoan ise na bolahan amak, jadi tingki laho mambahen gonghon /undangan ingkon taparate atehon jala marsitiroan ma angka namarhaha maranggi (sapanganan).

Di ulaon Martonggo Raja manang Marria Raja di subut jala di buat suhut do roha ni angka tutur asa rade jala dohot nasida berpartisipasi di ulaon i hombar tu ruhut-ruhut ni paradaton, jala hira di tingki on ma dibagihon (di distribusihon) undangan tu angka tutur. Dipatupa hasuhuton di si sipanganon. Jala molo tung adong pe dipatupa di si tudu-tudu ni sipanganon hira jambar ni adopan (jambar bersama) do i. Di tingki on ma sude dihatai angka persiapan ulaon, Raja Parhata, dohot angka na porlu di ulaon i jala ise namangulahon (pembagian tugas).

Tar songon on ma partording ni ulaon i.

Dung hira pungu sude angka na ginokhon ni hasuhuton, misal Raja Pane, Raja Dori, Raja Boltok, Boru dohot Raja ni Dongan Sahuta, hundul ma marsiadopa hasuhuton dohot dongan tubu rap dohot dongan sahuta. Dung tipak parhundulna dihobasi ma laho marsipanganon.

Paidua ni Suhut:

Di hita namardongan tubu, suang songoni nang Raja ni Dongan Sahuta nami, dohot Raja ni Borunami, suman tu gonghon (undangan) naung hupasahat hami jala ala nunga dapot tingki, indok roha nami asa ta mulai ma ulaonta jadi boha dos ma rohanta asa jolo marsipanganon ma hita.

Dongan Tubu dohot Dongan Sahuta:

Nauli suhut nami.

Paidua ni Suhut:

Borunami asa boan hamu ma tu son tudu-tudu ni sipanganon. Dung i peakhon ma di tonga-tonga ni namarsiadopan.

Dihamu Raja naginokhon Raja ni Dongan Tubu, suang songoni Raja ni Dongan Sahuta, Raja ni Boru dohot Berenami, sian las ni roha nami di son hupatupa hami do sipanganon namarsaudara asa pamurnas ma on antong tu daging saudara ma tu bohi, sipaneang holi-holi jala sipasindak panaili. Las ma rohanta.

Dongan Tubu dohot Dongan Sahuta:

Mauliate ma di hamu suhut nami. (Laos di putarhonma di ingananna tudu-tudu ni sipanganon 3 hali jala di dok : Ala jambar na niadopan do on na rap manjalo do hita salauhutna ate ?. Dungi di olophon natorop. Dungi martangiangma sian hasuhuton, jala marsipanganon ma jala didok ma huhuasi ni sipananganon).

Paidua ni Suhut:

Sitiktik marsigompa, golang-golang pangarahutna,

Molo tung songon on pe natarpatupa hami, sai godang ma pinasuna.

Di olophon natorop

Catatan parbagi ni jambar surung-surung martonggo raja dohot ria raja (Sitorus Boltok suhut)

Asa denggan parbagi ni jambar i, unang pola sude na ro mamboan jambar, dumenggan ma dibagi marsuhu-suhu, asa toho parsahat ni jambar i. Tarsongon on ma parbagina:

Jambar tu Sitorus Pane : Parsanggulan(namarngingi) parsiamun

Jambar tu Sitorus Dori : Parsanggulan(namarngingi) parhambirang

Jambar tu Sitorus Boltok : Dibuat sian ihur-ihur

Jambar tu Parsadaan : Dibuat sian ihur-ihur

Jambar tu Raja Parhata : Satonga somba-somba

Jambar tu boru (suhut) : Osang parsiamun

Jambar tu boru parsadaan : Osang parhambirang

Jambar tu bere : Soit

Jambar tu Pariban : Soit

Tu ale-ale /Dongan sahuta : Soit

Tu Pangula ni Huria : Soit (tingki martumpol)

Jambar na tinggal di pasahat tu hasuhuton

(suang songoni ma molo Sitorus Pane manang Dori suhut)

Note: Mar piga-piga hali ni parrohahon parjambaran di ulaon martonggo raja dohot ria raja hurang diparateatehon, sahira na asalma di jal-jali jambar i jala di pamasuk tu plastik, tingki dung naeng mulak be pe baru di pambagi i jambar i.

Dung sidung namarsipanganon di uduti ma dohot na marsisisean.

Marsiaturan ma Raja Pane dohot Raja Dori laho marsisisean tu hasuhuton. Somalna Raja Dori do na gabe parsinabul alai jolo marsipasangapan dipangkataion ise nagabe raja panise di ulaon i.

Raja Panise:

“Di hamu Hasuhuton nami, nunga rap sagat hita marlompan na tabo, mangan indahan na las dohot minum aek sitio-tio jala nangkin sian las ni roha mu tangkas do di pasahat hamu jambar naniadopan ima tudu-tudu ni sipanganon. Asa songon ni dokni natua-tua Gonghon inna sipaimaon, Joujou siadopan. Hami pe antong dongan tubu mu suang songoni nang dongan sahutanta dohot borunta nunga ro mangadopi gonghon dohot joujou mu. Asa tangkas ma di paboa hasuhuton nami dia ma naneng si hataan jala aha ma nanaeng si ulahononta umbahen na di gonghon hamu hami, botima

Paidua ni Suhut:

Maulitae ma tutu di haradeon dohot harentaon ni rohamu mangadopi gonghon dohot joujou nami, asa songon hata ni situa-tua namandok:

Pusuk ni tobu na poso uram-uram ni situma

Sungkunon ma gogo tu na poso, ruhut adat tu natua-tua

Jala ingot do hami tong di hata na mandok

Molo tinallik huling-huling tarida ma holi-holi.

Molo anggina na gabe husuhuton, ba hahdoli ma na gabe panamboli.

Jadi nuaeng namangido panuturion dohot pangurupion ma hami sian hamu hahadoli nami Raja Pane, Raja Dori suang songoni nang Raja ni Dongan Sahuta dohot Boru/Bere ima di sangkapta nanaeng patupa ulaon ………(hasuhuton paboahon rumang ni siulaon, jala mangido pangurupion dohot panuturion, asa mardalan ulaon i sudena dohot denggan).

Dung diolophon situan natorop diuduti ma tu pembagian tugas. (Raja parhata sian hahadoli Raja Dori ma somalna ala Raja Boltok hasuhuton).

Di ulaon Tonggo Raja/ Ria Raja on ma sude di hatai angka persiapan ulaon, Raja Parhata, dohot angka na porlu di ulaon i jala ise namangulahon (pembagian tugas) termasuk :

– Ulaon Unjuk dialaman/gedung, na martugas dohot haporluon tusi.

– Godang ni undangan (kapasitas gedung dohot sipanganon na diparade — alai molo di huta Raja do manibang piga tenda sipasangon dohot amak sipabolahon, sadia godang boras si lompaon, martimbang sadia ma pinahan lobu manang sipiga kaleng ma sigagat duhut)

– Pendistribusian undangan

– Sibuha-buhai

– Amplop dohot isina siparadeon ni hasuhuton (ulakni tandok, ulak ni dekke, piso-piso, pinggan panganan manang ulos tinonun sadari)

– Ulaon di Gareja dohot na martugas (mandok hata hamauliateon)

– Si tiroan do hasuhuton tu na laho pasahat amplop upa tulang/tintin marangkup dohot pingganpanganan

– Si tiroan do hasuhuton di angka sijalo ulos (manang na apasahat ulos)

– Si tiroan do hasuhuton di angka hata tu laho pasahat ulos

– Ulaon Tingkir tangga & Paulak Une

– Si tiroan do hasuhuton di nalaho mangampu

Dung simpul sude di hata i jala di tiro i, di ujungi ma ulaon i dohot marhata sigabe-gabe di sauri haha doli Raja Pane ma, jala dung mangampu hasuhuton di pasimpul ma dohot tangiang. Suhut pasahat jambar juhut tu na ro.

« PANGANTUSION TARINGOT TU BOAN-BOAN7 TIPS KERJA SUKSES DARI AMSAL SALOMO »

Pangantusion tu ulaon

1 komentar: